Rola tablicy manipulacyjnej w rozwoju dziecka
Tablica manipulacyjna odgrywa dużą rolę w rozwoju chwytu dziecka. Kształtuje się on od pierwszego dnia aż do 6 roku życia, kiedy to maluch osiąga całkowitą dojrzałość ruchów palców oraz doskonali precyzję ruchów.
Rączka maluszka jest tą wyjątkową częścią ciała, która pomaga w poznawaniu otoczenia, sprzyja komunikacji i ułatwia funkcjonowanie. Ma niebywałe zdolności ruchowe i chwytne. Składa się z 27 kości i wielu grup mięśniowych, dlatego tak ważne są czynności manipulacyjne we wczesnym wieku.
Aby dziecko mogło doskonalić umiejętności chwytne i manipulacyjne musi przejść i opanować poszczególne etapy rozwoju chwytu – od chwytania odruchowego, które występuje do 3 miesiąca życia do chwytania dowolnego. Jest to proces automatyczny i może przebiegać różnie u każdego dziecka. Proces ten związany jest z ogólną dojrzałością układu nerwowego dziecka, jego kontroli posturalnej oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dlatego też tablica manipulacyjna odgrywa ogromną rolę w rozwoju małych rączek i nauce pisania w późniejszym wieku.
O tym jak duże znaczenie ma tablica manipulacyjna na rozwój małych raczek świadczą poniższe zdjęcia. To tylko jeden element tej zabawki – zamek błyskawiczny, a jak różne chwyty stosują dzieci do rozpięcia suwaka.
Pierwsze chwyty mające znaczenie przy zabawie tablica manipulacyjną pojawiają się już od 8 miesiąca życia.
1. Chwyt promieniowo - palcowy
Chwyt ten pojawia się ok 8-9 miesiąca życia i charakteryzuje się tym, że Przedmiot utrzymywany jest bardziej w obszarze paluszków, a nie wnętrzem dłoni, tak jak było to wcześniej. Kciuk w opozycji pracuje przy chwytaniu i trzymaniu przedmiotów, palec mały i serdeczny są zgięte. Dziecko zaczyna różnicować nacisk Jest większa kontrola wzrokowa całej czynności. Podczas chwytu jest widoczna przestrzeń pomiędzy przedmiotem a wnętrzem dłoni.
2. Chwyt nożycowy
Paluszki są lekko zgięte a kciuk potrafi chwycić przedmiot i przytrzymać go we współpracy z tymi zgiętymi paluszkami. Coraz sprawniej działający kciuk potrafi wykonać ruch podobny do ruchu cięcia nożyczkami.
3. Chwyt pęsetowy pierwotny
To kolejny chwyt w rozwoju dziecka. Jest to chwyt przedmiotu pomiędzy kciukiem a wyprosowanym palcem wskazującym. Dziecko trzyma przedmiot kciukiem i palcem wskazującym w okolicach opuszków. Kciuk jest przywiedziony, a palce środkowy, serdeczny i mały są zgięte i umożliwiają stabilizację chwytu.
4. Chwyt potrójny szczękowy
Pojawia się około 11-12 miesiąca życia dziecka. . Palce wskazujący i środkowy w opozycji do kciuka potrafią uchwycić przedmiot i go utrzymać. Palec serdeczny i mały nie biorą bezpośredniego udziału w czynności. Mogą pełnić funkcje stabilizującą. Przedmiot jest utrzymywany w opuszkach tych trzech palców. Jest to zaczątek chwytu pisarskiego. W najbliższym czasie dziecko zainteresuje się kredkami i innymi narzędziami pisarskimi. Poprzez liczne doświadczenia rysowania będzie doskonaliło chwyt umożliwiający sprawne pisanie w przyszłości.
5. Chwyt pęsetowy przechodzący w doskonały chwyt pęsetowy
Pojawia się pod koniec pierwszego roku życia. Dziecko chwyta przedmiot końcówkami opuszków palców: kciuka, palca wskazującego lub kciuka i środkowego. Kciuk jest w opozycji. Dziecko dobrze kontroluje zgięcie i wyprost swoich paluszków. Nie potrzebuje już dodatkowej stabilizacji w postaci zgięcia pozostałych palców. Z czasem chwyt pęsetowy staje się doskonały.
W kolejnych miesiącach życia dziecko będzie rozwijało precyzję chwytu. Wzrośnie selektywność i kontrola siły nacisku. Dwulatek będzie wykonywał wyizolowane ruchy kciuka, a trzylatek będzie umiał wykonywać izolowane ruchy poszczególnych palców.
Obserwując uważnie jak dziecko chwyta elementy znajdujące się na tablicy manipulacyjnej, zauważymy coraz większą dokładność, precyzję ruchów oraz różnice w sposobie chwytania. Tablica manipulacyjna jest doskonałym narzędziem do pracy nad rozwojem chwytu, który ma tak ogromne znaczenie w późniejszym wieku. Warto pracować nad sprawnością małych rączek każdego dziecka, a tam gdzie są problemy z rozwojem mowy – szczególnie
Uwaga – zdjęcia przedstawione są poglądowe, nie odzwierciedlają idealnie położenia przedmiotów w dłoni, lecz pokazują jak mniej więcej dany chwyt wygląda.
